Seksverslaving in de relatie: relationeel trauma

Het kan zijn dat je partner, op het moment dat je dit leest, hulp heeft gevonden voor zijn seksverslaving. Hij is het trage proces ingestapt naar herstel. Ondertussen ben jij zoekend naar ‘wat nu?’ Heb jij hier ook hulp bij nodig? Met wie kun je hierover delen? Wie begrijpt jou/jullie? Helpt het als iemand alleen maar met je meeleeft en je vertelt dat hij een ongelofelijke […vul maar in…] is en jou niet waard? Of heb je het nodig dat je hoort dat je hem juist nu tot steun moet zijn? Is het nodig dat je alles weet over zijn seksverslaving, zodat je met hem mee kunt leven en het buiten jezelf kunt leggen? Heb je het nodig om elke stap die hij zet te controleren, zodat je zeker weet dat hij niet weer de fout in gaat? Wat gaat je helpen?

Eén ding is duidelijk, jullie relatie heeft een ernstige beschadiging in betrouwbaarheid opgelopen. Hij heeft verzwegen of ontkend dat er iets speelde. Misschien wel tijden lang. Het geheim had niet mogen uitkomen. Wat je partner wellicht oorspronkelijk nobel in stak om jou te willen beschermen tegen de gevolgen van zijn eerste misstap, groeide uit bij zijn herhaaldelijke misstappen tot een probleem met liegen en het zwijgen werd vermijden. Het vermijden hield zijn verslaving in stand en het probleem groeide boven zijn pet ten koste van jullie relatie.

In de hulpverlening spreken we van een ‘relationeel trauma’ wanneer het voortbestaan van jullie relatie wordt bedreigd. In andere woorden: jouw vertrouwen in hem heeft ernstige en misschien wel onherstelbare schade opgelopen. Bij een trauma is er sprake van een dreiging waar je op reageert met vechten, vluchten, bevriezen of aanpassen (fawning). Om de dreigende situatie te ‘overleven’ en de gevolgen te dragen komen je verdedigingsmechanismen in actie. Je kan denken aan: rationaliseren, ontkennen, vermijden en dissociëren. Tijdelijk helpen die verdedigingen jullie om in relatie te blijven. Maar dan? Hij zoekt hulp, je ziet dat hij zijn best doet op zijn manier, maar kun je hem weer gaan vertrouwen? Wat als hij terugvalt? Wat moet je doen met die pijn? Je emotionele steun die je voorheen bij hem vond, is er niet meer. Hoe kun je nu nog verbinden met hem?

En hierbij worstelen veel vrouwen ook nog met vragen over hoe je nu moet omgaan met seksualiteit en intimiteit? Wellicht weet je niet wat je hiermee moet. Waar moet je nu de grenzen trekken of juist toegeven nu je weet wat er al die tijd heeft plaatsgevonden? Het kan zijn dat je niet meer weet hoe je nu nog samen fijne seks kunt hebben. We zien in de hulp aan stellen dat de behoefte van de partner met verslaving vaak hoog ligt en dat het toegeven van de vrouw ten koste gaat van de eigen wens naar veiligheid en gezonde afbakening.

Je staat voor de taak om met dit alles om te gaan, terwijl je tegelijk je leven, je werk en het gezin draaiende probeert te houden. Je probeert om te dealen met alle tegenstrijdige gevoelens over hem, jezelf en je relatie en probeert te achterhalen of je bij hem wilt blijven en hoe jullie samen de relatie zouden kunnen voortzetten.

Eerder werd genoemd dat in traumatische situaties overlevingsmechanismen in actie komen. Om hieruit te komen en van overleven naar leven te komen, is het nodig om het verdriet, de angst en de stress in de ogen te kijken. Dit kun je niet alleen, soms ook niet samen met de partner die jullie in deze situatie gebracht heeft. Er zijn verschillende manieren om het aan te gaan:

• positieve vriendschappen of familieleden;
• met hulp van sporten en hobby’s;
• relatietherapie;
• individuele therapie.

Gesprekken met een therapeut kunnen je helpen om woorden te geven aan al die tegenstrijdige gevoelens en een uitlaatklep vormen om in een vertraagd tempo naar boven te halen wat er in je binnenste leeft. Voor jullie samen kan het helpen om dezelfde taal te (gaan) spreken.

Wat volgt is een onzekere tijd. Je gaat aan de slag zonder te weten wat de uitkomst zal zijn van jouw proces, van zijn proces, van jullie proces. Het gaat je op de lange termijn helpen om in de ogen te kijken wat je voelt en gevoeld hebt en waarin je keuzemogelijkheden liggen.

Als je samen een leven hebt opgebouwd ontstaan er patronen. Je hebt manieren gevonden om voor elkaar te zorgen, elkaar te ontlasten, elkaar de ruimte te geven en de ruimte in te nemen. Dit ga je herevalueren. Wat was daarvan waardevol, nuttig? Wat had betekenis en wat heeft nog betekenis? Wat vind je er nu van en wat wil je behouden? Wat niet meer?

Voorbeeld: je hebt carrière keuzes gemaakt waardoor hij meer ruimte kreeg voor zijn carrière. Je zorgde ervoor dat je beschikbaar was voor de kinderen en was daarom meer aan huis gebonden. Je heroverweegt of je dit nog wel zo wilt doen.

De puzzel van wat jouw verantwoordelijkheid, zijn verantwoordelijkheid en jullie gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt opnieuw gelegd. Het is als een tuin die je verdeeld hebt. Zijn tuingedeelte ligt overhoop en hij moet dat zelf opruimen en aanleggen met de goede planten die elkaar versterken. Jouw tuin die ernaast ligt, ziet er meer onderhouden uit, maar heeft last van overwoekerend onkruid. En misschien heb je de neiging om je met zijn tuin te bemoeien, omdat jij last hebt van zijn onkruid. Wellicht kun je in jouw tuin de sterke planten vinden die het onkruid dat uit zijn tuin naar jouw tuin woekert geen gelegenheid biedt te wortelen. De metafoor van de tuinen kan je helpen om te snappen wat van hem, van jou of van jullie samen is.

Bij REBIND willen we je helpen om van overleven naar ‘leven’ te komen door jouw tuin te bekijken. We nemen onder de loep wat er gebeurd is en waar je vragen liggen. We bespreken thema’s als: zelfzorg, rouwen, verwijten en vermijden, verwerken, ondersteunen van zijn proces, afstand en nabijheid, seksualiteit beleven, zorg voor je gezin, omgaan met zijn probleemgedrag en zijn leerproces.

Met de tijd zal dit ongemakkelijke, moeilijke proces je helpen om jouw en jullie eigen weg te vinden.